ក្លោងទ្វារជណ្ដើរឡើងភ្នំយ៉ាត

ក្លោងទ្វារជណ្ដើរឡើងភ្នំយ៉ាត, ប៉ៃលិន ឆ្នាំ ១៩៦៨...

ក្លោងទ្វារនេះ មើលទៅមិនមែនជារចនាបថខ្មែរនោះទេ បើតាមដឹងវាជារចនាបថភូមា ឬជនជាតិកូឡា ( ដែលរស់នៅតំបន់ប៉ៃលិននោះ)។ គេថា កូឡាជាភូមា ... ហើយនេះជារចនាបថឡានណា។ ប្រទេសកូឡា គឺប្រទេសភូមា ឬមីយ៉ាម៉ាសព្វថ្ងៃនេះ ដែលបានធ្វើឲ្យសៀម អាយុធ្យាដេកមិនដែលលក់សោះ។ ម្យ៉ាងខ្ញុំឮថា ប្រេងកូឡាសព្វថ្ងៃ ពីដើមគេហៅថាប្រេងភូមា។ ហេហេ ថ្ងៃនេះ បានដឹងរឿងប្រេងកូឡាមួយទៀតហើយខ្ញុំ។

អរគុណចំពោះបងៗ ដែលបានពិភាក្សាគ្នា ហើយខ្ញុំបានលួចមើល និងយកមកបង្ហោះចែកចាយជួនគ្រប់គ្នានៅទីនេះ។

ប្រភព៖ James Sok

អច្ឆរិយៈភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្ត

អង្គរវត្ត ជាប់ជាស្ថាបត្យកម្មកំពូលក្នុងលោក លក្ខណៈពិសេសរបស់អង្គរវត្ត គឺជា
- ប្រាសាទដែលបង្រួមឧបទ្វីបទាំងអស់បញ្ជូលគ្នា។
- រៀងរាល់ថ្ងៃទី 21 ខែមីនា និងថ្ងៃ21 ខែកញ្ញា គឺព្រះអាទិត្យរះនិងលិចចំកណ្តាលកំពូលប្រាសាទ។
- គ្រប់អ័ក្សនៃជ្រុងរបស់ប្រាសាទ គឺកើតចេញពីរង្វង់ តំណាងឲ្យហ្វូងតារា ត្រាគោ។
- ប្រាសាទអង្គរវត្តមាន រាងឆ្លុះ 3 ជាន់ជាប់ៗគ្នាបើធៀបនឹងផ្ទៃទឹក (បារាយ) បច្ចុប្បន្នរីងបារាយខាងកើតអស់មួយហើយ។
- គ្រឹះប្រាសាទធ្វើអំពីដីខ្សាច់ ដែលពឹងលើចរន្តខ្សែទឹករបស់ភ្នំគូលែនទាំងស្រុង។
- អង្គរវត្ត ស្ថិតនឹងខ្សែអ័ក្សនៃផែនដីទាំងមូល គឺខ្សែទី 7 ជាន់គ្នាជាមួយនឹង ប្រាសាទពីរ៉ាមីត កេអុប នៅ មុិចសុិច ពីរ៉ាមីត ជីហ្សា នៅអេសុីប។
- ប្រាសាទមួយនេះមានលក្ខណៈពិសេសមួយគឺប្រែពណ៌ពីមាសទៅប្រាក់ ពីប្រាក់មកសំរិទ្ធ ទៅតាមពេលវេលាមួយទៀងទាត់ ព្រឹក ថ្ងៃ និង រសៀល។
- អ្នកស្រាវជ្រាវបានឲ្យដឹងទៀតថា មានតម្លៃទាំងផ្នែកបញ្ញា ផ្នែកស្ថាបត្យកម្មនិងសម្បត្តិវប្បធម៌។
-អង្គេវត្តជាស្ថាបត្យកម្មបានទទួលការគណនានិងធ្វើឡើងយ៉ាងសុក្រឹត្យបំផុតលើពិភពលោក។ បច្ចុប្បន្នក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅតែចោទជាសំនួរទៅកាន់ប្រាសាទដែលអស្ចារ្យបំផុតក្នុងលោកនេះ។

ប្រភព៖ Ariel Anakim

រដូវកាលក្នុងមួយឆ្នាំ

ផែនដីវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យមួយជុំ គឺស្មើនឹង៣៦៥ថ្ងៃ៦ម៉ោង ការវិលជុំវិញនេះ បង្កើតបានជា៤រដូវកាលយោងតាមសុរិយគតិ។ ថ្ងៃទីមួយនៃការផ្លាស់ប្ដូររដូវគេឱ្យឈ្មោះថាអយនកាល ឬ សមរាត្រី។

ថ្ងៃ២១ខែមីនា ជាថ្ងៃដំបូងនៃការផ្លាស់រដូវចូលពីសិសិររដូវ ដល់និទាឃរដូវ Spring Equinox

ថ្ងៃទី២១ខែមិថុនា ជាថ្ងៃដំបូងនៃការផ្លាស់រដូវពីនិទាឃរដូវ ចូលដល់វស្សានរដូវ Summer Solstice

ថ្ងៃទី២១ខែកញ្ញា ជាថ្ងៃដំបូងនៃការផ្លាស់រដូវពីវស្សានរដូវ ចូលដល់សរទរដូវ Fall Equinox

ថ្ងៃទី២១ខែធ្នូ ជាថ្ងៃដំបូងនៃការផ្លាស់រដូវពីសរទរដូវ ចូលដល់សិសិររដូវWinter Solstice

ប្រាសាទអង្គរ ពេលថ្ងៃរះចំកំពូលប្រាសាទ

នៅថ្ងៃទី២១ខែមីនា និងថ្ងៃទី២១ខែកញ្ញា ជាពេលវេលាដែលព្រះអាទិត្យដើរដល់កំពូលកណ្ដាលនៃប្រាសាទអង្គរវត្ត ក្នុងមួយឆ្នាំមានតែ២ថ្ងៃនេះទេ ដែលយើងអាចមើលឃើញព្រះអាទិត្យរះ នៅម៉ោងប្រហែល៥កន្លះ ទៅ៦កន្លះព្រឹក។ ជាធម្មតាយើងអាចឃើញវានៅថ្ងៃទី២០ ២១ ២២ គឺព្រះអាទិត្យមិនទាន់ដើរឆ្ងាយពីកំពូលកណ្ដាលនោះនៅឡើយទេ។ នៅថ្ងៃនោះ យើងអាចថតយកទិដ្ឋភាពនេះបាន ដោយឈរនៅផ្លូវចូលពីទិសខាងលិច ហើយនេះជាមូលហេតុមួយ ក្នុងចំណោមមូលហេតុដទៃទៀត ដែលប្រាសាទអង្គរបែរមុខទៅទិសខាងលិច គឺដើម្បីមើលថ្ងៃរះចំកំពូលកណ្ដាល ព្រោះប្រាសាទអង្គរ ជាក្រិតនៃការមើលពេលវេលា ដំណើរនៃព្រះអាទិត្យ។

ថ្ងៃទី២១ខែមិថុនា ព្រះអាទិត្យគឺស្ថិតនៅទិសខាងជើង ហើយថ្ងៃទី២១ខែកញ្ញា ព្រះអាទិត្យគឺស្ថិតនៅទិសខាងត្បូង។

ប្រាសាទប្រែរូប

ជាធម្មតាបើចង់មើលថ្ងៃរះចំកំពូលកណ្ដាល ត្រូវទៅថ្ងៃទី២១ខែមីនា និង ថ្ងៃ២១ខែកញ្ញា។ ដូនតាមិនឱ្យអ្នកដែលចូលចិត្តមើលថ្ងៃលិចអស់សង្ឃឹមទេ ប្រសិនបើអ្នកចង់មើលថ្ងៃលិចចំកំពូលកណ្ដាលប្រាសាទអង្គរ គឺត្រូវរងចាំដល់ ថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ហើយឈរមើលពីប្រាសាទប្រែរូបដែលនៅមិនឆ្ងាយពីប្រាសាទអង្គរ នោះអ្នកនឹងឃើញព្រះអាទិត្យលិចចំកំពូលកណ្ដាលនៃប្រាសាទអង្គរ។

ទាំងនេះជាចំណេះផ្នែកតារាសាស្រ្ដ ហើយប្រសិនបើអ្នកបានយល់ពីជម្រៅនៃចំណេះ បង្កប់ប្រស្នាបន្ថែមទៀត អ្នកពិតជាមានមោទនភាពបំផុតដែលបានកើតនៅទឹកដីនេះ ហើយបានទទួលមរតកអច្ឆរិយៈទាំងអស់នេះ គ្មានអ្វីរំភើបជាងបានយល់ពីគំនិតដូនតា គំនិតនៃពូជតារាសាស្រ្ដ ពូជនាគ ពូជអច្ឆរិយៈឡើយ អ្វីៗទាំងអស់សុទ្ធតែអច្ឆរិយៈ គ្រាន់តែយើងមិនទាន់បានស្គាល់ប៉ុណ្ណោះ។

រៀបចំដោយ នគរខ្មែរ
១៣ កញ្ញា ២០១២

វត្តកណ្ដាល...

វត្តកណ្ដាល...

វត្តកណ្ដាល

វត្តកណ្ដាល ជាវត្តចាស់បរមបុរាណមួយនៃខេត្តបាត់ដំបង។ ព្រះវិហារជាប្រភេទសំណង់ឈើលាយថ្ម សង់ឡើងតាមស្ថាបត្យកម្ម សិល្បៈប្រពៃណីខែត្របាត់ដំបង...!!!!!! ព្រះវិហារវត្តកណ្ដាលសាងឡើងក្នុងឆ្នាំមមែឯក្កស័កពុទ្ធសករាជ២៤៦២ ដែលគង់វង្សរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ ព្រះវិហារជាប្រភេទសំណង់ដែលមានដំបូលលយចេញត្រួតលើស្លាបដំបូលទី១.. ជាប្រភេទព្រៈវិហារជហ្វា៤ដែលមានស្លាបដំបូល៣ជាន់.. សំណង់មានលក្ខណៈបុរាណលាយឥទ្ធិពលសិល្បៈបារាំង..!! វត្តកណ្ដាលអាចចាត់ទុកជាវត្តដែលមានសល់សំណង់បុរាណច្រើន
និងមានភាពល្អប្រណិតទាំងសិល្បៈចំលាក់ និងទំរង់ស្ថាបត្យកម្មសំណង់ សម្បូរបែបប្រចាំក្រុងបាត់ដំបង...!!!!!

ដោយ៖ Cans Sovann

វត្តខ្ពបតាយ៉ង ឬ វត្តបុទុមវតីរាជវររាម (វត្តហ្លួង)

វត្តខ្ពបតាយ៉ង ឬ វត្តបុទុមវតីរាជវររាម (វត្តហ្លួង) សាងឡើងតាមបែបស្ថាបត្យកម្មបុរាណ មានក្បូរក្បាច់រចនាសមសួន ជាវិហារមានខ្នាតធំល្មម វិហារមានជហ្វា៤ ស្លាបដំបូល២ជាន់ ដែលមានរបៀង និងបាំងសាច។
ក្នុងបរិវេណវត្តបុទុម ក៏នៅមានសំណង់ចាស់ៗសល់មួយចំនួនផងដែរ រួមទាំងប្រាង្គចេតិយហ្លួងខ្នាតធំផងដែរ
.. វត្តបុទុមវតីមកទល់សព្វថ្ងៃ មានការអភិរក្សថែរក្សានូវសំណង់ផ្សេងៗ មួយចំនួន ដោយឡែកក៏មានបរិស្ថានល្អគួរជាទីរម្ងាប់ផ្លូវចិត្តបានយ៉ាងល្អ។

មតិប្រិយមិត្តម្នាក់របស់លោក Cans Sovann បានសរសេរថា៖ នៅក្រោមវិហារនេះ ពីមុនមានរូបចំលាក់ច្រើនណាស់ តែត្រូវចោរកាត់សោរយកស្ទើរតែអស់។ ស្ដាយណាស់ អ្វីដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់ចិត្តជាងគេនៅក្នុងវត្តនេះ គឺព្រះអង្គធំនៅក្នុងព្រះវិហារនោះគឺជាព្រះបុរាណកសាងតាំងពីសម័យព្រះមុនីវង្សមកម្ល៉េះ ហើយអ្វីដែលអស្ចារ្យជាងនោះទៀតនោះ គឺពិដានព្រះវិហារផ្នែកកណ្ដាលនោះ គឺអត់មានប្រើដែកទេ សុទ្ធតែឈើទាំងអស់។

ប្រភព៖ Cans Sovann

តួនាទីទឹកក្នុងវិស័យស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ

ការងារស្ថាបត្យកម្ម ជាការងារសិល្បៈ និងបច្ចេកទេស សម្រាប់រចនាប្លង់អគារអោយមានភាពចាប់អារម្មណ៍ និងផ្តល់នូវសុភមង្គលក្នុងការរស់នៅ និងប្រើប្រាស់ ។ យើងឃើញថា រាល់គម្រោងប្លង់ស្ថាបត្យកម្ម និងសំណង់អគារ គឺពិតជាមិនអាចខ្វះបាននូវសារធាតុទឹក សម្រាប់ជានិមិ្មតរូបសា្ថបត្យកម្ម សោភ័ណ្ឌភាព និងធ្វើអោយល្បាយសំណង់មានគុណភាពល្អ។

រូបថតប្រាសាទនាគព័ន្ធ

បើយើងក្រលេកមើលស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទបុរាណខ្មែរដែលបុព្វបុរសខ្មែរសាងសង់ទុកអោយកូនចៅខ្មែរជំនាន់ក្រោយសុទ្ធតែបានផ្សាភ្ជាប់ជាមួយនឹងធាតុទឹកដូចជា ស្រះទឹកមុខប្រាសាទ និងគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញ។ល។ មានន័យថា ទឹក ក្រៅពីសមាសធាតុមួយក្នុងការសាងសង់ប្រាសាទ ទឹកក៏បានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ជាគ្រឹះដ៏រឹងមាំសម្រាប់ទ្រទ្រង់អគារ សោភ័ណ្ឌភាពនៃចំណាំងឆ្លុះប្រាសាទលើផ្ទៃទឹក និងជាកំពែងដ៏រឹងមាំសម្រាប់ការពារខ្មាំងសត្រូវ(កំពែងទឹកប្រាសាទអង្គរវត្ត)ផងដែរ។

រូបថត ប្រាសាទអង្គរវត្តមើលពីអាកាស និងគូរទឹកព័ទ្ធជុំវិញ

ការវិវត្តន៏ពីការសាងសង់ប្រាសាទ មកវត្តអារាម វត្ថមានរបស់ស្រះទឹកក៏នៅតែដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងបរិវេណវត្ត ក្នុងគោលបំណងថែរក្សារក្សានូវអត្តសញ្ញាណព្រះពុទ្ធសាសនា(ព្រះពុទ្ធត្រាស់មុខស្រះទឹក និងវត្ថមាននាងរំសាយសក់) ការយកអាចម៍ដីមកចាក់ជាទីទួលព្រះវិហារ(ព្រះវិហារតែងតែសង់លើទីទួលខ្ពស់ ឬខឿនច្រើនជាន់) ការយកទឹកសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ការប្រើប្រាស់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ការផ្តល់ជីវិតនៃផ្កាឈូក(ដង្វាយបូជាព្រះ) ព្រមទាំងជាសោភ័ណ្ឌភាព និងទស្សនីយភាពនៃស្ថាបត្យកម្មព្រះពុទ្ធសាសនាទៀតផង ។

ចំណែកសំណង់ផ្ទះខ្មែរប្រភេទឈើក៏រិតតែត្រូវការធាតុទឹកជាចាំបាច់ ព្រោះគ្រឿងបង្គុំឈើត្រូវមានសំណើមចន្លោះពី ១៥% ទៅ៣០% ។ បើឈើគ្មានសំណើមទេ សំណង់ពិតជាមិនមានអាយុកាល និងគុណភាពដែលអាចបន្តជាកេរមរតកដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយរស់នៅបានទេ។

--------------------------------------

***អត្ថបទ និងរូបភាព បងខ្លា***